De ChristenUnie-SGP fractie wil de coalitiepartijen feliciteren met het bestuursakkoord. Met recht een akkoord op hoofdlijnen waarin maatschappelijke vraagstukken niet worden omzeild en waarin u het aandurft om ambities en uitdagingen rondom deze vraagstukken te formuleren. Wij kunnen het bestuursakkoord dan ook op hoofdlijnen steunen, uitgezonderd enkele uitspattingen.

Het akkoord is een helder stuk geworden. Uw proeve van bekwaamheid om voortaan in helder en begrijpelijk Nederlands te schrijven is daarmee geslaagd. Pas op pagina 15 begon ik mij te irriteren aan teksten als “verstopte en verkalkte aders bedreigen de hartslag van Brabant”. Ook het concretiseren van actiepunten mag nog wel wat scherper, wat meer SMART. U zou eens moeten turven hoe vaak er staat: wordt bekeken, wordt bezien, wordt onderzocht of wordt geïnventariseerd.

Het is een akkoord geworden wat niet dichtgetimmerd is maar waar ruimte is gelaten om te zoeken naar een gezamenlijke invulling van de gestelde ambities, in dialoog met de Staten en de Brabantse samenleving. Laat ik dan met deze bijdrage een eerste aanzet geven tot een goede invulling van deze ambities.

Het bestuursakkoord ademt de sfeer van een nieuwe koers. Een lijn die landelijk al in het regeerakkoord was ingezet en nu ook in Brabant doorgetrokken wordt in dit Bestuursakkoord.
Een koers, ingezet vanuit de analyse dat er meer is dan economie alleen. U onderkent dat de kwaliteit van leven zelf in Brabant de nodige aandacht moet krijgen. Onderlinge zorg en vertrouwen in elkaar mogen dan ook weer als basiswaarde worden gezien voor een gezonde Brabantse samenleving. Wij kunnen dit met u onderschrijven.

Het moet een feest zijn geweest om vanuit deze analyse én in gunstige economische omstandigheden de lijnen te mogen uitzetten voor een waardevol Brabant. Een bestuursakkoord sluiten met 500 miljoen extra investeringsruimte en mogelijkheden om nog eens 200 miljoen vanuit de organisatie vrij te maken voor nieuwe ambities is niet iedere provincie gegeven.
Het is dan ook goed dat we beseffen vanuit welke rijkdom wij mogen werken aan een waardevolle samenleving. Dat we mogen werken met de rijke mogelijkheden die Brabant en de Brabanders biedt om te leven en te werken, rijk aan ontplooiingsmogelijkheden, rijk aan ecologische waarden, rijk aan financiële middelen. We moeten ons goed beseffen welke verantwoordelijkheden dat geeft.
Maar de ChristenUnie-SGP fractie zal ook de kwetsbaarheid van Brabant en de Brabanders niet uit het oog verliezen. Onze fractie zal ook in de komende bestuursperiode blijven opkomen voor het kwetsbare, de kwetsbare groepen in onze samenleving. Denk bijvoorbeeld aan jongeren en ouderen. Wij blijven opkomen voor het milieu en behoud van ecologische waarden. Wij blijven opkomen voor een duurzame landbouw. Wij zullen in het bestuursakkoord dan ook de mogelijkheden aangrijpen en het draagvlak bij andere partijen zoeken om hier concreet invulling aan te geven.

Als we de balans opmaken van de afgelopen bestuursperiode dan constateren we dat er een goede basis is gelegd waarop we deze periode verder kunnen bouwen. En tóch kan Brabant wel wat nieuw elan gebruiken. Misschien wel júist nu. Het is nu niet de tijd om de vruchten te plukken maar om te investeren. Investeren in een waarde(n)vol Brabant.

En dat nieuwe elan voor Brabant begint wat onze fractie betreft bij een goed en transparant provinciebestuur. Een bestuur met een frisse en heldere visie op de toekomst van Brabant met een duidelijke afbakening van taken en bevoegdheden. Afronding van de kerntakendiscussie op korte termijn is dan ook noodzakelijk om het kader aan te geven waarbinnen de ambities van het bestuursakkoord vorm moeten krijgen. Bij die ambities dient de provincie kritisch te zijn op uitbreidingen van het takenpakket. Schep geen verwachtingen die je niet waar kunt maken.

Een nieuw elan vraagt om een provinciebestuur dat haar taken integer uitvoert maar óók faciliterend en coördinerend wil zijn. Die als sterk middenbestuur oog heeft voor de versterking van gemeenten. Wij ondersteunen de lijn in het bestuursakkoord dat faciliteren betekent dat je soms niet zelf moet willen scoren maar de infrastructuur creëert en middelen vrijmaakt om gemeenten en maatschappelijke instellingen te laten scoren. Breng het adagium dan ook werkelijk in de praktijk: Wat lokaal kan ook lokaal doen. Wij steunen hierin het bestuursakkoord maar zullen de uitwerking kritisch blijven volgen.

En in dat nieuwe Brabantse elan neemt wat onze fractie betreft de aandacht voor gezins- en jongerenbeleid een prominente plaats in. Wat is er nou effectiever dan rechtstreeks te investeren in gezinnen en jongeren. Wij steunen dan ook van harte de ambities om te komen tot een steunend netwerk rondom jongeren en gezinnen. Wij steunen de ambitie om in iedere gemeente een voorziening als een Centrum voor Jeugd en Gezin actief te hebben. Wij houden u scherp op de uitvoering hiervan.

Soms redden ouders het niet alleen en is er voor de opvoeding professionele hulp nodig. Is de draagkracht van de ouders kleiner dan de draaglast van de opvoeding. Juist dan komt het er op aan dat provincie en gemeenten het vangnet voor de zwakkeren kunnen zijn. Dat die extra zorg tijdig en dichtbij geboden wordt. Dat wachtlijsten geen belemmering vormen. Wij steunen dan ook de ambities uit het bestuursakkoord om vanuit de provinciale regierol in te zetten op de versterking van de keten in de jeugdzorg. Wij denken graag mee in de concrete uitwerking van de gestelde ambities.

In een nieuw Brabants elan mag de vitalisering van het platteland niet ontbreken. Brabant heeft een schitterend platteland en Brabanders zijn trots op hun plattelandscultuur. Een vitaal platteland is een platteland met voldoende voorzieningen, kleinschalige economische bedrijvigheid en bovenal een bloeiende agrarische sector. Hier zijn de afgelopen jaren echter grote gaten gevallen. De agrarische sector staat steeds meer onder druk. Het voorzieningenniveau daalt in rap tempo en de echte plattelandscultuur verdwijnt steeds vaker. Met alleen een voortvarende uitwerking van de reconstructie zijn we er niet. De provincie zal in de komende periode forser dan gesteld zich moeten inzetten om de agrarische sector een duurzaam perspectief te bieden. En daarbij moet de focus niet voornamelijk gelegd worden bij de grote, intensieve bedrijven. Juist de gezinsbedrijven die zo een belangrijk aandeel vormen in de openheid en herkenbaarheid van het landschap moeten ondersteund worden. Dit betekent ook steun aan jonge boeren, investeren in biologische landbouw en agrarisch natuurbeheer. Wij zijn blij met de ambitie om de multifunctionele voorzieningen in kleine kernen te stimuleren en de criteria voor het combifonds te verruimen.

En bij nieuw elan denk ik niet in de minste plaats aan de hernieuwde aandacht voor ecologie en duurzame energie. We zullen in Brabant écht strategische keuzes moeten maken voor een duurzame samenleving. Een evenwicht nastreven tussen economie en ecologie. Tussen eerlijk ondernemerschap en verantwoord rentmeesterschap. De economie is er immers ten dienste van de mens en de mens niet ten dienste van de economie. Duurzame welvaart vraagt om zorg voor mens én schepping. Ik daag u dan ook uit om dit concreet te maken en op Eindhoven Airport de charterluchtvaart te destimuleren. Om niet over te gaan tot een bevriezing van de provinciale opcenten op de motorrijtuigenbelasting.
De eerste stap om de incidentele vermogensopbrengsten vanuit Essent aan te wenden voor duurzame investeringen waarderen wij. Maar als u de durf zou tonen om de gehele vermogensopbrengst van Essent te benutten voor duurzame investeringen, zouden wij dat van harte toejuichen.
De beleidskeuzes bij de ruimtelijke inrichting en bij de aanleg van infrastructuur zullen vanuit een goed rentmeesterschap moeten worden afgewogen. Vanuit respect voor de schepping. De Ecologische Hoofd Structuur blijft voor ons een belangrijke leidraad bij ruimtelijke en infrastructurele beslissingen. Wat onze fractie betreft mag de bestuurlijke prioriteit om de EHS daadwerkelijk op korte termijn te realiseren scherper worden aangezet.
U vindt onze fractie aan uw zijde in het streven om een sluitend netwerk van waterwegen en havens te realiseren. Om het transport over water te bevorderen.

Voorzitter, ik heb zo op enkele punten het bestuursakkoord waar nodig willen bijsturen en waar mogelijk richting willen geven aan de invulling van de ambities. Ik waardeer dat het akkoord op hoofdlijnen is gesloten. Ik waardeer de lijn dat over nieuwe beleidsinitiatieven eerst het debat in de Staten dient plaats te vinden. Zo is er weer een nieuwe stap gezet in de verdere ontwikkeling van het duale stelsel in onze Staten. Dit vergt ook van de Staten een vervolgstap in dit proces. Laten wij ons als Staten niet verleiden tot het voeren van het debat op detail niveau maar op hoofdlijnen. Ik nodig vanaf deze plaats u dan ook uit om tot een gezamenlijke statenagenda te komen met bestuurlijke thema’s waarover het debat kan worden gevoerd en richting kan worden gegeven aan de invulling van ambities.

Laat onze gezamenlijke inzet in de Staten gericht zijn op het werkelijke welzijn van onze Brabantse inwoners. Het zou goed zijn als we dat doen in afhankelijkheid van de zegen van God.

Hermen Vreugdenhil, Statenlid ChristenUnie-SGP Noord-Brabant